Kiedy zmienić opony na nowe?

Wielu kierowców zadaje sobie pytanie: kiedy należy wymienić opony na nowe? Odpowiedź na nie zależy od wielu czynników, które omówimy w tym artykule. Głównymi z nich są: stan i głębokość bieżnika, wiek opon, oraz potencjalne ubytki lub uszkodzenia. Każdemu z tych aspektów zużycia opony przyjrzymy się bliżej, aby jednoznacznie określić kiedy kwalifikują się one do zmiany.

Kiedy zmienić opony na nowe – w skrócie:

Opony należy bezwzględnie zmienić na nowe gdy:

• mają ponad 10 lat, niezależnie od zużycia
• guma sparciała (w skutek np. niewłaściwego przechowywania)
• opona ma istotne odkształcenia lub uszkodzenia mechaniczna
• bieżnik wynosi poniżej 1,6 mm (minimalna wysokość według przepisów) – w praktyce poniżej 3mm (zalecenia producentów)

Wiek opon

Wiek opon w latach

Najbardziej oczywistym i łatwo mierzalnym, a zarazem bardzo ważnym wskaźnikiem jest wiek opon. Przyjmuje się, że maksymalny okres użytkowania opon to 10 lat. Powyżej tego wieku opony nie powinny być już użytkowane, nawet jeśli teoretycznie pozwala na to poziom zużycia bieżnika i wygląd opony. Wynika to z tego, że guma z wiekiem traci swoje właściwości, takie jak wytrzymałość i sprężystość – mówiąc potocznie – parcieje. Istotny wpływ na to mają również warunki atmosferyczne – ekspozycja na słońce, zmiany temperatur, narażenie na wilgoć. Należy mieć tutaj na uwadze zarówno okres użytkowania, jak i przechowywania opon – gdy są to opony sezonowe. Jeśli trzymamy nasz samochód w ciepłym i suchym garażu oraz odpowiednio przechowujemy opony poza sezonem, guma jest w stanie wytrzymać znacznie dłużej niż w przypadku gdy ciągle narażona jest na słońce, wiatr, deszcz i mróz – np. gdy samochód stoi ciągle na dworze. Z tego względu warto szczególnie kontrolować stan opon już po upływie 5 lat, zwłaszcza gdy długotrwale narażone są na niekorzystne warunki pogodowe. Okres 10 lat to czas maksymalny przez jaki teoretycznie mogą być użytkowane opony, jeśli ich stan jest dobry i na bieżąco kontrolowany. W praktyce jednak zazwyczaj zużywają się one znacznie szybciej, zwłaszcza jeśli dużo jeździmy. Warto przy tym zwrócić uwagę na to, czy opony zużywane są równomiernie – jeśli mamy jedno stałe miejsce parkingowe, na którym zostawiamy samochód w tej samej pozycji, i na jedną jego stronę niemal zawsze padają promienie słoneczne, a na drugą nie, opony po jednej stronie mogą zużyć się szybciej niż z po drugiej. Zapobiec temu możemy albo parkując samochód na różne sposoby (raz przodem, raz tyłem), albo pamiętając o zamianie opon miejscami w następnym sezonie (tj. z lewej na prawą i na odwrót) – nazywamy to rotowaniem opon.

Wiek opon w sezonach i przebiegu

Jako że liczba lat od wyprodukowania opony nie jest jedynym wyznacznikiem, kierowcy którzy jeżdżą częściej, a tym samym szybciej zużywają opony, mogą posługiwać się liczbą przejechanych na nich sezonów. Liczba ta zależna jest głównie od generowanych przez kierowców przebiegów. Przyjmuje się, że jeden zestaw opon powinien wystarczyć na 50 – 80 tys. km przebiegu. Zatem jeśli w ciągu sezonu robimy zazwyczaj 15 tys. km, powinna ona wystarczyć na pięć lub sześć sezonów, a jeśli 10 tys. km – na siedem lub osiem sezonów. Szacunki te dotyczą opon letnich, które z natury nie są aż tak narażone na niekorzystne warunki atmosferyczne. W przypadku opon zimowych, które narażone są na mróz, a także sól drogową, można przyjąć ich wytrzymałość na o jeden sezon krótszą. Żywotność opon zimowych określa się bowiem jako 15-30% niższą niż opon letnich.

Bieżnik

Wysokość bieżnika – wymogi prawne, wskazówki praktyczne

Obowiązujące przepisy ustalają minimalną wysokość bieżnika dla samochodów osobowych jako 1,6mm. Jest to wymóg prawny, lecz zarówno praktyka, jak i zalecenia producentów opon sugerują znacznie więcej. Przyjmuje się, że minimalna wysokość bieżnika dla opon letnich powinna wynosić co najmniej 3 mm, a dla zimowych: 4 mm. Poniżej tych wartości bieżnik traci swoje właściwości i przestaje pracować tak, jak zaprojektował to producent. Ma to znaczenie zarówno w przypadku pracy opony na zakrętach, podczas hamowania czy przyspieszania, jak i odprowadzania wody czy śniegu. Krótko mówiąc – opony o zbyt małym bieżniku mają niską przyczepność i zachowują się nieprzewidywalnie, zwiększając ryzyko wypadku.

Jak zmierzyć głębokość bieżnika?

Jak zmierzyć bieżnik? Istnieje kilka sposobów. Można w tym celu zakupić specjalny miernik – jego koszt to kilka złotych i można go kupić w każdym sklepie motoryzacyjnym. Można też poprosić o pomiar w zakładzie wulkanizacyjnym. Poza tym większość opon posiada punkty pomiarowe wewnątrz bieżnika, sygnalizujące konieczność zmiany opon – jeśli górna granica bieżnika zrówna się z nimi, należy zmienić oponę.

Stan bieżnika

Oprócz łatwo mierzalnego kryterium, jakim jest wysokość bieżnika, należy zwrócić uwagę również na jego stan. Po pierwsze, trzeba sprawdzić czy jest on równomiernie zużyty na całej szerokości opony. Jeśli z jednej strony opona zużyta jest bardziej niż z drugiej, oznacza to że opona nie przylega całą swoją powierzchnią do podłoża lub masa samochodu nie jest rozłożona po nim równomiernie, może to oznaczać np. problemy ze zbieżnością. Warto również zwrócić uwagę na uszkodzenia mechaniczne lub ubytki w bieżniku. Jeśli jest on mocno „nadgryziony”, to również może dyskwalifikować oponę jako zdatną do użytku.

Uszkodzenia boczne

Oprócz sprawdzenia stanu bieżnika należy upewnić się, czy opony nie mają uszkodzeń na bokach. Jeśli widoczne są jakieś zadrapania, pęknięcia lub wgłębienia należy zachować ostrożność lub skonsultować się z wulkanizatorem. Natomiast jeśli widoczne są jakieś wypukłości, pęcherze lub bąble, bezwzględnie należy wymienić opony na nowe.

Prowadzenie się pojazdu

Trudnym do jednoznacznego określenia, ale pomocnym do określenia stanu opon wskaźnikiem, jest prowadzenie się pojazdu. Jeśli zauważamy, że w ostatnim czasie mamy problemy z przyspieszeniem, hamowaniem, pracą pojazdu w zakrętach lub trudnych warunkach pogodowych, jazda jest głośniejsza lub podczas niej czuć wibracje, warto zastanowić jakie mogą być tego przyczyny. Jeśli wyeliminujemy czynniki mechaniczne, usterki lub awarie, warto zastanowić się, czy nie są przypadkiem winne opony – i skonsultować to z ekspertem, mechanikiem lub wulkanizatorem.

Czy możliwa jest naprawa opony?

W przypadku mniejszych lub mało istotnych uszkodzeń (poniżej 6 mm, o ile uszkodzony jest grzbiet opony, a nie ściana boczna) możliwa jest naprawa opony – w tej części w której została ona uszkodzona. Polega ona na umieszczeniu gumowej łaty na wewnętrznej okładzinie opony oraz wypełnieniu otworu gumą. W przypadku jakichkolwiek uszkodzeń opony warto skonsultować się ze specjalistą z zakładu wulkanizacyjnego i zlecić mu naprawę.

Regeneracja i bieżnikowanie opon

W wybranych przypadkach możliwa jest regeneracja i bieżnikowanie opon. To czy mają one sens zależy od wielu czynników, zarówno wpływu na bezpieczeństwo, jak i ekonomicznej opłacalności. W niektórych przypadkach regeneracja opon się opłaca, a w innych tańsze lub podobne kosztowo jest kupienie nowych opon, biorąc pod uwagę kalkulację w dłuższym terminie.

Jak przedłużyć żywotność opon?

Na tempo zużywania się opon wpływa wiele czynników. Maksymalny czas użytkowania ogumienia możemy osiągnąć poprzez stosowanie się do wskazówek i wytycznych producentów. Należą do nich:

• dostosowanie ogumienia do sezonu i nawierzchni po której się poruszamy, czyli użytkowanie zgodnie z przeznaczeniem – opony zimowe powinny być stosowane przy średniej temperaturze dobowej poniżej 7°C, a letnie powyżej tej temperatury
• odpowiedni styl jazdy – gwałtowne ruszanie lub hamowanie lub wchodzenie w zakręty z dużą prędkością znacznie zużywa bieżnik i skraca żywotność opony
• utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia w oponach – zgodnie z zaleceniami producenta samochodu (każdy samochód ma inną wagę i rozłożenie masy, chociażby z powodu umiejscowienia silnika), jednakowe ciśnienie opon w tej samej osi – poziom ciśnienia w oponach warto kontrolować raz na miesiąc – np. na stacji benzynowej podczas tankowania
• właściwe przygotowanie do jazdy i stan techniczny pojazdu – odpowiednie wyważenie kół, regularne rotowanie opon (zamiana ich miejscami), częste kontrole stanu bieżnika, poprawne ustawienie geometrii pojazdu (zbieżności kół)
• unikanie nadmiernego obciążenia samochodu – im większe obciążenie tym szybsze zużycie opon, dlatego należy unikać wożenia zbędnych ciężarów (np. 5 zgrzewek wody czy całego zestawu narzędzi)

Nie oszczędzaj na oponach – od nich zależy Twoje życie

Na zakończenie chciałbym zaznaczyć, że nie warto przesadnie oszczędzać na ogumieniu. Dobre opony są kluczowe dla bezpieczeństwa jazdy, a więc uniknięcia wypadków, zachowania zdrowia i życia. Potencjalny koszt zmiany opon na nowe o sezon wcześniej jest znikomy wobec potencjalnych kosztów stłuczki lub wypadku. Opony są jedynym elementem styku pojazdu z nawierzchnią, który przekazuje zarówno siłę napędową silnika, jak i siłę hamowania hamulców. W przypadku poślizgu zarówno kierownica jak i hamulce stają się bezużyteczne, a to czy on wystąpi zależy bezpośrednio od jakości opon (oraz bezwzględnie dostosowania prędkości do warunków na drodze). Warto więc mieć to na uwadze podejmując decyzję, czy nasze opony nadają się jeszcze do jazdy – zwłaszcza jeśli jeździmy w dłuższe trasy i osiągamy większe prędkości, niż podczas jazdy w mieście. A jeśli sami nie znamy się na tym dostatecznie dobrze – zawsze warto spytać kogoś bardziej doświadczonego, chociażby pracownika stacji wulkanizacyjnej.