Cukrzyca, co to za choroba i jakie są pierwsze objawy?

Cukrzyca to przewlekła choroba, w której organizm nie potrafi prawidłowo wykorzystywać glukozy. W cukrzycy typu 1 organizm przestaje produkować insulinę, podczas gdy w cukrzycy typu 2 komórki nie reagują prawidłowo na insulinę, nawet jeśli jest jej wystarczająco. Obie sytuacje prowadzą do gromadzenia się cukru we krwi i poważnych powikłań zdrowotnych.

Cukrzyca, bez względu na typ, może powodować podobne objawy, takie jak zwiększone pragnienie, częste oddawanie moczu, zmęczenie i osłabienie. Dzięki szybkiemu rozpoznaniu i zmianom w stylu życia można zapobiec jej groźnym skutkom. Dieta, bogata w błonnik i niskowęglowodanowa, pomaga stabilizować poziom cukru we krwi, a regularna aktywność fizyczna zwiększa wrażliwość komórek na insulinę.

Po co człowiekowi insulina?

Glukoza jest naszym głównym źródłem energii i powstaje podczas trawienia pokarmu. Aby jednak komórki mogły ją wykorzystać, potrzebują pomocy insuliny – hormonu wytwarzanego przez trzustkę.

U zdrowej osoby insulina reguluje poziom cukru, ale u osób z cukrzycą ten mechanizm jest zakłócony. W efekcie nieprawidłowo wysoki poziom glukozy we krwi może prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, m.in. z sercem, nerkami, wzrokiem i układem nerwowym.

 

 

Jakie są rodzaje cukrzycy?

Istnieją dwa główne typy cukrzycy – typu 1 i typu 2 – oraz inne rzadsze jej odmiany, jak cukrzyca ciążowa.

• Cukrzyca typu 1 – w tym przypadku układ odpornościowy błędnie atakuje komórki trzustki odpowiedzialne za wytwarzanie insuliny, niszcząc je. W efekcie organizm ma jej za mało lub w ogóle jej nie produkuje. Bez insuliny, glukoza nie może dostać się do komórek i gromadzi się we krwi.
• Cukrzyca typu 2 – tutaj problem polega nie tyle na braku insuliny, ile na zmniejszonej wrażliwości komórek na jej działanie. Stają się one „oporne” na insulinę, podobnie jak klucz przestaje pasować do zamka. Nawet jeśli organizm produkuje wystarczającą ilość insuliny, glukoza ma trudności z przedostaniem się do komórek.

Wyróżnia się jeszcze cukrzycę ciążową, która może wystąpić w czasie ciąży, ale zazwyczaj poziom cukru po porodzie wraca do normy. Ponadto cukrzyca wtórna może wystąpić w wyniku zapalenia lub raka trzustki, a także w chorobie Cushinga, akromegalii i leczeniu hormonem kory nadnerczy.

Pierwsze objawy cukrzycy – na co zwrócić uwagę?

W zależności od rodzaju cukrzycy objawy mogą się od siebie różnić. Cukrzyca typu 1 dotyka osoby szczupłe lub o normalnej wadze, a jej pierwsze symptomy mogą pojawić się szybko i obejmują:

• Wzmożone pragnienie (polidypsja) oraz częste oddawanie moczu (poliuria) – gdy poziom cukru we krwi jest zbyt wysoki, nerki pracują intensywnie, próbując pozbyć się nadmiaru glukozy wraz z moczem. To powoduje częste wizyty w toalecie i uczucie ciągłego pragnienia.
• Zwiększone łaknienie – pomimo zwiększonego apetytu, osoby z cukrzycą mogą chudnąć.
• Osłabienie i zmęczenie – komórki nie otrzymują wystarczającej ilości glukozy, co prowadzi do uczucia chronicznego zmęczenia i braku energii.

Cukrzyca typu 2 natomiast rozwija się powoli i przez lata może przebiegać bez wyraźnych objawów. Często dotyczy ona osób z nadwagą lub otyłością i jest związana z insulinoopornością. W miarę postępu choroby symptomy obejmują:

• wzmożone pragnienie i częste oddawanie moczu,
• zmęczenie,
• nawracające infekcje układu moczowo-płciowego,
• zmiany skórne, takie jak suchość oraz swędzenie, mogą występować z powodu zaburzeń metabolicznych,
• trudności w gojeniu się ran,
• choć rzadziej niż w typie 1, niektórzy pacjenci mogą również doświadczać utraty masy ciała.

Regularne badania przesiewowe są kluczowe dla wczesnego wykrycia obu typów cukrzycy.

Co można zrobić samemu w walce z cukrzycą?

Choć cukrzyca typu 1 jest chorobą niezależną od stylu życia, można zmniejszyć ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. Zdrowa dieta, regularna aktywność fizyczna i unikanie nadwagi to podstawowe kroki w profilaktyce cukrzycy.

Ograniczenie cukrów prostych, tłuszczów nasyconych oraz przetworzonych produktów może pomóc w utrzymaniu stabilnego poziomu cukru we krwi. Regularne badania są nieodzownym elementem profilaktyki, szczególnie jeśli masz nadwagę, nadciśnienie, czy choroby układu krążenia.

Pamiętaj, że cukrzyca nie wybiera! Może dotknąć każdego, niezależnie od wieku czy stylu życia. Dlatego warto znać jej objawy i regularnie badać poziom cukru we krwi, zwłaszcza jeśli masz w rodzinie osoby chore na cukrzycę lub należysz do grupy ryzyka.