Jak dbać o siebie w ciąży?

Gdy dowiadujemy się o ciąży w naszej głowie pojawia się wiele pytań. Jak dbać o siebie i dziecko? Co powinno się jeść? Czego nie wolno robić oraz co należy zacząć robić? Jak wygląda aktywność fizyczna i zawodowa w tym czasie? Wbrew pozorom pierwsze tygodnie ciąży są bardzo istotne i nie należy ich lekceważyć, ani traktować jako mniej ważne. To, że nie widać brzuszka nie świadczy o tym, że można traktować ten stan na pół gwizdka. Zachodząc w ciążę musimy być przygotowane na zmiany, które pomogą nam przeżyć to lżej i przyjemniej oraz zadbają o prawidłowy rozwój dziecka.

Jak dbać o zdrowie w trakcie ciąży?

Pierwszą rzeczą, którą powinniśmy się zająć tuż po informacji o tym szczególnym stanie jest zapisanie się do ginekologa. Specjalista jest niezbędny jeżeli zależy nam na zdrowiu naszym i dziecka. Dzięki rutynowej kontroli możemy na bieżąco obserwować wszelkie zmiany zachodzące przy płodzie. Mając świadomość tego, że mamy inne choroby jak np. cukrzyca czy zaburzenia funkcjonowania tarczycy musimy natychmiast wybrać się także do specjalistów z tej dziedziny. Bardzo często dawki stałych lekarstw muszą być w tym czasie zwiększone. Kobieta w ciąży powinna o siebie dbać o wiele bardziej niż przed tym stanem. Następujące rozstępy, żylaki i cellulit nie tylko odbijają się na wyglądzie fizycznym, ale również na zdrowiu psychicznym ciężarnej.

Jakie badania są obowiązkowe w trakcie ciąży? 

Każda przyszła mama powinna przejść szereg badań, aby sprawdzić stan zdrowia swój oraz dziecka. Diagnostyka przed ciążowa oraz badania laboratoryjne wykonywane na wczesnym etapie ciąży są ważnym elementem profilaktyki, która pozwoli reagować w odpowiednim czasie na ewentualne dolegliwości. Na każdej wizycie lekarz prowadzący powinien sprawdzać ciśnienie tętnicze, masę ciała oraz wykonać inne podstawowe badania lekarskie.

Kalendarz badań:

Do 10 tygodnia ciąży lub w chwili pierwszego zgłoszenia się:

• badania ogólne moczu
• morfologia krwi
• badanie grupy krwi (jeżeli ciężarna takowych nie posiada) oraz czynnika Rh
• oznaczenie TSH
• badanie cytologiczne (jeżeli nie było wykonane w przeciągu ostatnich 6 miesięcy)
• cytologia
• badanie w kierunku różyczki, kiły oraz toksoplazmozy
• przeciwciała odpornościowe do antygenów krwinek czerwonych
• badanie w kierunku konfliktu serologicznego
• bakteriologia
• badanie HIV i HCV

11. – 14. tydzień: 

• badanie ultrasonograficzne zgodne z rekomendacjami PTGiP

15. – 20. tydzień: 

• badania ogólne moczu
• morfologia krwi

18. – 22. tydzień: 

• badanie ultrasonograficzne zgodne z rekomendacjami PTGiP

21. – 26. tydzień: 

• badania ogólne moczu
• badanie stężenia glukozy we krwi po podaniu doustnym 75 g glukozy (trzypunktowe oznaczenia glukozy we krwi: 1) przed podaniem, na czczo; 2) 1 godzinę po podaniu; 3) 2 godziny po podaniu) (24. – 26. tydzień)
• przeciwciała anty-D u kobiet z Rh (-)
• badanie w kierunku toksoplazmozy (u kobiet, które w 1 trymestrze miały wynik ujemny)

27. – 32. tydzień: 

• badania ogólne moczu
• morfologia krwi
• badanie ultrasonograficzne zgodne z rekomendacjami PTGiP
• przeciwciała anty-D u kobiet z Rh (-)
• podanie immunoglobuliny anty-D jeżeli występują takie wskazania (28.-30. tydzień)

33. – 37. tydzień: 

• badania ogólne moczu
• morfologia krwi
• badanie HIV
• badania antygenu HBs
• posiew z pochwy i odbytu w kierunku paciorkowców B-hemolizujących (35. – 37. tydzień)
• badanie HCV i VDRL (tylko u kobiet ze zwiększonym ryzykiem zakażenia)

38. – 39. tydzień: 

• badania ogólne moczu
• morfologia krwi

Po 40 tygodniu ciąży: 

• badanie ultrasonograficzne zgodne z rekomendacjami PTGiP
• badanie KTG

*Źródło: https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20180001756/O/D20181756.pdf

Dlaczego warto pójść do dentysty w czasie ciąży?

Wizyta u dentysty jest równie ważna jak zapisanie się do ginekologa. Kobieta powinna poświęcić znacznie więcej uwagi na jamę ustną, ponieważ ciąża sprawia, że dziąsła są bardziej napuchnięte, a próchnica pojawia się znacznie szybciej. Stan ciąży sprzyja rozwojowi infekcji bakteryjnych oraz krwawieniu przy szczotkowaniu zębów. Każda z infekcji może zagrażać dziecku dlatego tak ważne jest to, aby na bieżąco to kontrolować i leczyć. Warto w tym czasie zakupić sobie nową szczoteczkę z miękkim włosiem oraz naturalną pastę (np. ziołową). Istotną sprawą jest mycie zębów rano i wieczorem. Przed wizytą u specjalisty obowiązkowo należy poinformować go o ciąży, dobierze on odpowiednie znieczulenia oraz substancje sprecyzowane dla kobiet w tym stanie.

Dlaczego wizyta u okulisty w trakcie ciąży jest tak ważna? 

Bycie w ciąży wiąże się również ze spadkiem ciśnienia, który może wywołać mroczki przed oczami spowodowanymi niedotlenieniem i uszkodzeniem siatkówki. Jeżeli nie ma się żadnej wady wzroku, a takie sytuacje występują rzadko nie ma co się denerwować. W takim przypadku najlepiej na chwilę się położyć i odpocząć, a mroczki same powinny zniknąć. Inna sytuacja jest wtedy, gdy często odczuwamy dolegliwości związane ze wzrokiem. W tej ewentualności trzeba to pilnie skonsultować z okulistą. Również kobiety chorujące na cukrzycę lub nadciśnienie powinny na bieżąco korzystać z pomocy specjalisty, ponieważ stan ciąży może pogorszyć stan oczu oraz wzroku.

Jak dbać o urodę w trakcie ciąży?

Jak dbać o skórę w trakcie ciąży? 

Pielęgnacja skóry w tym czasie jest istotnie ważna, jeżeli nie mamy ochoty na nadmierną ilość rozstępów w okolicy brzucha, piersi czy bioder. Podczas ciąży w organizmie kobiety zachodzi mnóstwo zmian w gospodarce hormonalnej i przyrost masy ciała. Codzienna kosmetyka wpłynie pozytywnie na wygląd zewnętrzny ciała jak i stan psychiczny ciężarnej. Nawilżanie skóry lekkimi balsamami, olejkami lub kremami przygotuje skórę do rozciągania i w rezultacie nie będzie ona aż tak podatna na rozstępy.

Czy w trakcie ciąży można farbować włosy oraz jak je pielęgnować w tym czasie?

„Farbowanie w ciąży jest niedozwolone” – znajome, prawda? Na szczęście jest to tylko mit i tak naprawdę śmiało możemy farbować włosy w tym stanie. W tym stwierdzeniu chodzi o szkodliwe działanie substancji chemicznych zawartych w farbie na zdrowie matki i dziecka. Większość farb, które są dzisiaj dostępne w sprzedaży nie zawierają już aż tylu niepożądanych odczynników. Wybierając kosmetyk trzeba zwrócić uwagę na to czy zawiera w sobie amoniak, którego wdychanie może mieć negatywne skutki na dziecko. Farby bez amoniaku są bezpieczne dla kobiet w ciąży i można z nich korzystać nawet w domowym zaciszu. Najważniejsze, aby przy farbowaniu mieć ciągły dostęp do świeżego powietrza i nie wdychać chemicznego zapachu farby.

Jeśli nie zdecydujesz się na farbowanie w domu możesz udać się do salonu fryzjerskiego. Fryzjer dobierze odpowiednią farbę dla Ciebie, która nie zaszkodzi Tobie ani dziecku. Jeżeli w dalszym ciągu chciałabyś coś zmienić, ale boisz się negatywnych skutków możesz zdecydować się na pasemka lub ombre. Te zabiegi fryzjerskie nie dotykają skóry głowy przy czym są całkowicie bezpiecznie dla kobiet ciężarnych.

Do codziennej pielęgnacji włosów stałe kosmetyki możesz zamienić na te dostosowane dla przyszłych mam. W tym stanie włosy mogą pojawić się na także na brzuchu i żeby je usunąć najlepiej skorzystaj z maszynki jednorazowej. Kremy do depilacji lub woski jedynie mogą podrażnić skórę, a lasery całkowicie są odradzane dla kobiet w ciąży.

Aktywność fizyczna i uprawianie sportu w ciąży

Jeśli lekarz prowadzący ciążę nie widzi przeszkód, kobiety spodziewające się dziecka nie powinny rezygnować z aktywności fizycznej. Zalecane jest pływanie, spacerowanie oraz ćwiczenia sprecyzowane dla kobiet w ciąży. Oczywiście jeżeli brzuszek jest już duży to warto ograniczyć aktywność fizyczną, natomiast na początku nie zaleca się kanapowego stylu życia. Dbanie o swoją kondycje może pomóc przy rozwiązaniu, połogu i ogólnym powrocie do siebie. W trakcie rozwiązywania dzieci mniej aktywnych mam częściej źle się układają (nie główką w dół). Gdy dostarczysz swojemu dziecku wielu bodźców ze świata zewnętrznego to lepiej i zdrowiej się ono rozwija.

1. Półgodzinny spacer pozytywnie wpłynie na Twoje samopoczucie, zrelaksuje Cię oraz porządnie dotleni. Tempo marszu sama dopasuj według siebie, nie są to wyścigi i nie liczy się tutaj przechodzone kilometry. Jeżeli jednak zbyt mocno się męczysz i źle czujesz odpuść sobie tę czynność i skonsultuj to z lekarzem.
2. Organizowane są specjalne ćwiczenia dla kobiet w ciąży, które nie tylko zatroszczą się o naszą kondycję, ale także nauczą jak poprawnie kucać, zginać się oraz wstawać z łóżka jak brzuszek będzie już naprawdę spory. Dodatkowo dzięki takiej gimnastyce możesz pozbyć się bólów kręgosłupa lub głowy.

Praca kobiety w ciąży

Praca jest kolejną czynnością o której decyduje specjalista. Jeśli lekarz prowadzący nie widzi przeciwskazań to ciężarna może pracować przez cały okres ciąży. Jednak kobiety w stanie błogosławionym mają dodatkowe prawa, które pracodawca powinien zapewnić bez większego problemu. Chodzenie do pracy nie tylko zapewni nam stały zastrzyk gotówki, ale także pozytywnie wpłynie na psychikę dzięki stałemu kontaktowi z ludźmi i społeczeństwem.

• Kobieta w ciąży nie może pracować więcej niż 8 godzin dziennie. Nie pozwala jej się również pracować na tzn. „nockach” lub w godzinach nadliczbowych.
• Kobieta ciężarna, która pracuje przy szkodliwych substancjach lub w pracy z nadmiernym wysiłkiem fizycznym musi mieć zapewnione zwolnienie z pełnym wynagrodzeniem. Inną opcją jest otrzymanie innego zadania, które będzie mniej uciążliwe i bezpieczne dla pracownicy (zmienienie warunków pracy lub ograniczenie czasu jego wykonywania).
• Pracodawca bez zgody ciężarnej nie może jej delegować, zmieniać jej miejsca pracy lub zatrudniać w systemie przerywanego systemu pracy.
• W razie zmiany warunków pracy i niewypłacenia ciężarnej całości wynagrodzenia, należy się jej dodatek wyrównawczy.
• Jeżeli nie ma innej możliwości i ciężarna musi w trakcie czasu pracy wykonać badania lekarskie, które mają związek z ciążą pracodawca ma obowiązek zwolnić pracownicę na czas konieczny. Oczywiście wypłacając przy tym pełne wynagrodzenie.

Relaks w ciąży 

Jak spać w ciąży?

Znalezienie odpowiedniej pozycji do spania jest zadaniem skomplikowanym i trudnym. Dodatkowo dolegliwości ciążowe takie jak np. częsta potrzeba oddawania moczu, skurcze czy ból kręgosłupa nie ułatwiają tego zadania. Mimo wszystko jest to czynność, która jest bardzo ważna dla przyszłej mamy, dzięki której organizm odpoczywa i się regeneruje. Dla kobiet w ciąży najczęściej zalecaną pozycją do spania jest spanie na boku. Najlepiej spać na boku zamiennie – raz na prawym, raz na lewym. W I trymetrze jeżeli się lubi można śmiało spać na brzuchu. Po II trymestrze jednak się to odradza, ponieważ własnym ciężarem będziemy przygniatać brzuch. Również odradza się spać na plecach, ponieważ macica może uciskać główną żyłę dolną i aortę co w rezultacie może spowodować bóle głowy i niedotlenienie. Panie będące w tym stanie często wybierają pozycje, która charakteryzuje się położeniem na lewy boki mocnym zgięciem w kolanie. Często dodatkowo pomagają sobie przy tym poduszkami lub zrolowaną kołdrą. Jeżeli cierpimy na bezsenność i nie udaje nam się zasnąć od dłuższego czasu nie spożywajmy leków na własną rękę, każdy taki przypadek warto skonsultować ze specjalistą.

Jak zrelaksować się w ciąży?

Stres w ciąży jest najbardziej niepożądanym stanem którego chcemy unikać dla dobra obojga. Dziecko odczuwa każde zdenerwowanie czy niepokój i warto wiedzieć jak można sobie z tym radzić.

• Medytacja lub ćwiczenia – nic nie działa lepiej niż odprężające ćwiczenia. Nie dość, że pomogą pożegnać nieprzyjemne zmartwienia to dodatkowo rozluźnią mięśnie i cały organizm także odpocznie.
• Muzyka – w chwili stresu włącz sobie muzykę lub sama pośpiewaj do ulubionych utworów.
• Ciepła kąpiel – kąpiel w ciepłej (nie gorącej!) wodzie pomoże w rozluźnieniu mięśni i złagodzi ewentualny ból. Dla lepszego efektu możesz dolać do wody ulubione olejki eteryczne i zapalić świece.
• Ciepła herbata – zaparzenie ziołowej herbaty zadziała odprężająco i nasennie. Po wypiciu takiego trunku warto iść się położyć i zdrzemnąć.

Co jeść w trakcie ciąży?

W zwalczaniu niepożądanych zmian w ciele przyszłej mamy takich jak nadmierny przyrost masy ciała w pewnością pomoże odpowiednia dieta. Pomaga ona również w dobrym rozwoju dziecka oraz wspaniałym samopoczuciu mamy. Pojawiają się zachcianki jak i mdłości na widok niektórych produktów. Odpowiednia dieta powinna być odpowiednio zbilansowana do konkretnej osoby. Ważne jest, aby dostarczyć wystarczającą ilość witamin, makroskładników i minerałów. Pojawiają się zachcianki, przyszłą mamę odrzuca od niektórych produktów, które wcześniej uważała za bardzo smaczne. Co powinno się jeść w ciąży, a czego lepiej unikać?

Czego nie powinnaś jeść lub pić będąc w ciąży? 

• surowych mięs, jaj, owoców morza lub ryb (np. tatar, sushi) – jedzenie tego typu produktów w wersji surowej może narażać na ryzyko zatrucia. Te produkty zawierają w sobie ogromne ilości bakterii i pasożytów (np. salmonelli), które giną jedynie w odpowiedniej temperaturze. Jedząc je na surowo możemy dostać zatrucia, a w rezultacie narazić dziecko na niebezpieczeństwo.
• alkoholu – alkohol w trakcie ciąży jest kategorycznie zabroniony. Etanol zawarty w takich napojach z łatwością dociera do krwiobiegu, a następnie przez pępowinę do dziecka. Nawet najmniejsze ilości mogą wywołać tragiczne skutki.
• serów pleśniowych – mogą znajdować się w nich bakterie listeria, które zagrażają płodowi.
• fast food i gazowanych napojów słodzonych – w prawdzie nie są one zabronione, jednak warto na ten czas je odstawić. Dostarczą nam jedynie ogromne ilości tłuszczu, cukrów oraz konserwantów.
• wątróbki – te podroby zawierają dużą ilość witaminy A (retinolu), która spożyta w znacznej ilości może być toksyczna dla płodu.
• *cytrusów – owoce są najbardziej wskazane do spożywania w trakcie ciąży, ponieważ zawierają dużą ilość witamin. Bardzo ważne jest to, aby przed zjedzeniem dokładnie umyć owoc, który spryskany jest substancjami chemicznymi. Warto uważać na wszelkie cytrusy, gdyż mogą one wywołać reakcje alergiczne.

Co powinnaś jeść lub pić będąc w ciąży?

Będąc w ciąży ważne jest to, aby nasza dieta była lekkostrawna i zróżnicowana.

1. zupy –  zupy są to dania, które dostarczą nam wiele składników mineralnych i witamin, a dodatkowo nas nawodnią. Są także bardziej lekkostrawne niż dania mięsne.
2. mleko i przetwory mleczne – duża zawartość białka oraz wapnia wspomoże prawidłowy rozwój dziecka.
3. ryby, drób – jest to doskonałe źródło białka oraz żelaza.
4. owoce i warzywa – zawierają dużą ilość przeróżnych witamin, które są niezbędne do prawidłowego rozwoju dziecka.
5. produkty pełnoziarniste, ryż, makarony oraz kasze – błonnik zawarty w tych produktach pomoże w pracy jelit.
6. oleje roślinne, orzechy 
7. *kwas foliowy – suplementuj kwas foliowy do 12. tygodnia ciąży wedle wskazówek lekarza prowadzącego. Pomoże on zapobiec w powstaniu wad cewy nerwowej u dziecka.

Seks w trakcie ciąży

Zbliżenie podczas ciąży to temat tabu. Wiele kobiet w tym czasie czuje się nieatrakcyjnie przez zmieniający się wygląd lub po prostu nie ma na to ochoty. Zdarza się również tak, że u innych pań ten stan powoduje wzrost libido i wzmożoną chęć współżycia. Ze strony mężczyzn jest podobnie, panowie często mimo tego, że mają ochotę na seks ze swoją partnerką boją się, że przez to mogą zrobić krzywdę dziecku. Czy w trakcie ciąży można uprawiać seks? Jakie pozycje są bezpieczne? Kiedy lepiej odpuścić sobie zbliżenie?

Jeżeli ginekolog nie widzi przeciwwskazań, dobrze się czujesz i masz na to ochotę to współżycie w trakcie ciąży jest jak najbardziej bezpieczne i wskazane. Skoro ciąża przebiega bez zakłóceń można uprawiać seks nawet do końca jej trwania. Warto jednak pamiętać o tym, że nie wszystkie pozycje są dozwolone. Lekarz prowadzący ciążę powinien najlepiej określić jakie pozycje będą najodpowiedniejsze. Najczęściej jednak pary decydują się na pozycje: kobieta na partnerze, na łyżeczkę lub na stojąco. Najważniejszą rzeczą jest to, aby pozycje dobrać tak, aby obojgu było komfortowo oraz aby kobieta nie odczuwała bólu. Niektóre kobiety podczas trwania ciąży skarży się na suchość pochwy. W tym przypadku sprawdzą się żele intymne nawilżające na bazie wody. W ciąży nie zaleca się seksu analnego. Spowodowane jest to bakteriami, które z łatwością mogłyby się przedostać do pochwy. Poza tym kobieta ciężarna jest znaczniej narażona na hemoroidy, które podczas stosunku mogą boleć, a nawet krwawić.

Jeśli natomiast kobieta definitywnie nie ma ochoty na współżycie, aby zapewnić komfort psychiczny można oczywiście zastąpić je przytulaniem, pocałunkami czy masażem.

1 trymestr

Czas wczesnego etapu ciąży może zapewnić kobiecie wiele nowych dolegliwości takich jak: nudności, wymioty, złe samopoczucie lub wrażliwe i nabrzmiałe piersi. W rezultacie może być to powodem obniżonego popędu seksualnego lub całkowitego jego braku. Takie przypadłości mogą wystąpić, ale równie dobrze nie muszą. Niektóre kobiety czują się doskonale i wykazują się jeszcze większą ochotą na seks. Powodem mogą być hormony lub lepsze ukrwienie stref erogennych. Podczas stosunku ważne jest to, aby nie uciskać brzucha kobiety oraz aby odpuścić sobie pozycje z głęboką penetracją.

2 trymestr

Wraz z ustępującymi dolegliwościami z pierwszych tygodni ciąży możesz odczuwać większy popęd seksualny. W tym czasie warto uważać na pozycje, w których kobieta leży na plecach. Pozycje te mogą powodować ucisk na aorcie oraz żyle głównej dolnej co w rezultacie może powodować zawroty głowy, duszności lub krótkotrwałe omdlenia. Spowodowane jest to powiększającą się macicą, która naciska na te naczynia krwionośne. W tym okresie kobiecy orgazm przybierze na sile co może przyczynić się do skurczów macicy. Powinny odpuścić po 1-2 godzinach, jeżeli tak się nie stało lub pojawiło się inne uczucie dyskomfortu warto skonsultować to ze specjalistą.

3 trymestr

Moment w którym brzuszek jest najbardziej pokaźny, a przyszli rodzice w głowie mają coraz częściej myśli o porodzie i dalszym życiu. Dodatkowo większość pozycji jest męcząca i niewygodna. Przekłada się to, na zmniejszoną ochotę na seks, oczywiście nie we wszystkich przypadkach. Jeśli obojgu partnerom brakuje zbliżenia i ma się na to ochotę jest to całkowicie bezpieczne. Dziecko chroni silny mięsień macicy, płyn owodniowy oraz śluz, który zapobiega przedostaniu się bakteriom do jamy macicy. Pod koniec ciąży (ok. 3 tygodni przed) wywołany orgazm może spowodować skurcze macicy, które nazywamy skurczami Braxtona-Hicksa. Mogą trwać one nawet do 30 minut, jednak nie powodują one porodu i nie powinny być powodem do obaw. Współżycie w tym okresie jest szczególnie zalecane przez lekarzy, ponieważ w spermie znajduje się taki związek chemiczny nazywany „oksytocyna”, który skutkuje powstawanie skurczów macicy. Co za tym idzie macica zmienia swoją konsystencję i jest lepiej przygotowana do porodu.

Kiedy lepiej odpuścić sobie zbliżenie?

• lekarz prowadzący nie wyrazi na to zgody
• jesteśmy w ciąży mnogiej warto zachować dodatkową ostrożność
• występuje nieprawidłowe ułożenie łożyska
• występuje zagrożenie poronienia lub zbyt wczesnego porodu
• występują krwawienia lub plamienia z pochwy
• któryś z partnerów ma chorobę przenoszoną drogą płciową (można uprawiać seks w prezerwatywie jeśli specjalista nie ma nic przeciwko)
• występuje odpływanie płynu owodniowego
• przy infekcji dróg rodnych